Communiceren doen we allemaal, maar hoe goed ben jij in communiceren? Weet jij je in alle situaties krachtig en helder uit te drukken en bereik je dan ook je doel? Communicatie gaat niet alleen over wat je zegt, het gaat ook over sociale vaardigheden. Denk aan observeren wat er gebeurt, onderzoeken en interpreteren van een situatie, non-verbale communicatie (je lichaamstaal), feedback geven en ontvangen en assertief reageren. 

Contact maken met anderen

Contact maken met anderen is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Misschien voel je je onzeker over je aandoening en vind je het daarom moeilijk iemand aan te spreken. Bedenk dan dat niet je aandoening bepaalt wie jij bent, maar dat het iets is wat bij jou hoort. Het maakt je tot wie jij bent. Probeer niet in de put te gaan zitten door mensen die je misschien raar aankijken, want er zijn genoeg mensen die jou wel leuk vinden en accepteren zoals je bent!

Soms is het ook leuk om iemand te spreken die hetzelfde meemaakt, maar is zo iemand niet gemakkelijk te vinden. Op patiëntenverenigingen kun je vaak jongeren vinden die te maken hebben met dezelfde dingen. Een patiëntenvereniging is er ook vaak voor jongeren, of heeft een jongerenafdeling. Kijk eens bij het onderwerp Ziekte en gezondheid.

TIPS

  • De website van Moov is voor jongeren tussen de 12 en 18 jaar met een aandoening.
  • ALL OF ME organiseert ALL OF MEETS. Op deze dagen ontmoet je andere jongeren met een aandoening en kun je luisteren naar een spreker en een workshop doen.
  • Datingsites met speciale aandacht voor mensen met een aandoening zijn Handicap Dating, Datingassistent.nl en Datingspecials.nl.
  • Kijk ook eens op de site de website van de Zonnebloem waar je samen met vrijwilligers misschien wel iets kunt gaan ondernemen.
  • Meer informatie voor en over jongeren die doof zijn kun je kijken op Doof.

Lichaamstaal

Hoe je bij iemand overkomt, wordt maar voor een klein deel bepaald door de woorden die je uitspreekt. Je lichaamstaal of non-verbaal gedrag is voor het grootste deel bepalen voor de boodschap die je overbrengt. Het laat bij de ontvanger een gevoel achter. Een gevoel dat vaak niet makkelijk in woorden is uit te drukken of valt te bewijzen. Bijvoorbeeld: “Ik heb het gevoel dat hij mij wel mag” of “ik twijfel aan zijn eerlijkheid.” Dit gevoel heet intuïtie. Toch kunnen we er ons op trainen lichaamstaal te herkennen en te vertalen.

Meer weten? Lees verder op Lichaamstaal.nl.

Actief luisteren

Actief luisteren is meer dan je mond houden. Luisteren is echte belangstelling tonen. Je kunt actief luisteren en dit ook laten zien door:

  • Vragen te stellen. Probeer open vragen te stellen, dat wil zeggen vragen waar je niet direct ja of nee op kunt antwoorden. Het nodigt de ander uit om te vertellen. Je kunt ook doorvragen naar een mening of gevoel. Je kunt een ander aan het denken zetten.
  • Samen te vatten. Soms ligt er een heleboel informatie op tafel nadat je een aantal vragen hebt gesteld. Maar een deel daarvan is echt belangrijk voor het vervolg van het gesprek of voor beslissingen. Het is dan handig om die informatie samen te vatten in eigen woorden. Daarmee laat het ook zien dat je actief hebt geluisterd.
  • Door begrip aan de ander te tonen en jouw gevoel erbij uit te spreken. De ander voelt zich hierdoor gehoord en begrepen.
  • Houd oogcontact en doe intussen geen andere dingen.

Feedback geven en krijgen

Feedback krijgen
Als mensen zeggen dat je iets verkeerd hebt gedaan of iets beter kan, is het soms moeilijk daar mee om te gaan. Feedback krijgen is lastig, Feedback geven soms nog veel moeilijker. Waarom vinden we het zo moeilijk om er soepel mee om te gaan? In veel gevallen is kritiek juist een kans om je prestaties te verbeteren. Zie kritiek als feedback, waar je zelf aan kunt werken om het te verbeteren.

Bedenk je dan dat het gaat over wat je hebt gedaan, en dat het niet over jou als persoon gaat. Je hoeft het ook niet altijd eens te zijn met de feedback die je krijgt. Probeer niet gelijk te zeggen dat het niet waar is, boos te reageren of je te verdedigen, maar denk er later nog eens over na en bedenk op dat moment of en wat je ermee kan doen.

Voorbeeld: Je hebt bepaalde taak niet uitgevoerd op school en de docent zegt in de klas tegen je dat je de opdracht niet goed hebt gedaan. Of je zou iemand een bezoek brengen en je heb dit niet gedaan, diegene belt je op en zegt dat hij het niet leuk vindt dat je niet bent langsgekomen.

TIPS Belangrijke punten bij feedback krijgen zijn:

  • Luister goed en probeer zo rustig mogelijk te blijven
  • Vraag als je iets niet begrijpt
  • Zeg waar je het mee eens bent
  • Zeg waar je het niet mee eens bent
  • Leg uit hoe het gekomen is
  • Vertel wat je eraan gaat doen

Feedback geven
Als je het ergens niet mee eens bent, kan je de ander dit direct zeggen. Je kan dit op verschillende manieren doen. Een positieve manier van feedback geven is soms moeilijk, maar wel belangrijk als je wilt dat de ander er ook echt wat mee doet.

Voorbeeld: Je hebt aan iemand iets gevraagd om mee te nemen. Je hebt het nodig.  Diegene is het vergeten. Je kunt nu diegene op verschillende manieren feedback geven. Je kunt zeggen: ‘ik vind het niet leuk dat je het vergeten bent’.

TIPS Belangrijke punten bij feedback geven zijn:

  • Bedenk waar je het niet eens bent
  • Zeg tegen de persoon dat je iets wilt zeggen
  • Vertel rustig waar je het niet mee eens bent
  • Luisteren naar de reactie van de ander
  • Vraag wat de ander er aan gaat doen
  • Probeer je feedback in de ik vorm te formuleren.

Kijk eens op de site Leren.nl voor meer informatie of bij Ken jezelf.

Assertiviteit

“Ik heb niet zoveel energie als leeftijdsgenoten, waardoor ik niet altijd kan doen wat ik wil doen. Ik moet keuzes maken en soms nee zeggen tegen vrienden of feestjes. Anderen begrijpen dit niet altijd en daarom vind ik het soms erg moeilijk, waardoor ik over mijn grenzen heen ga. De enige die er dan mee zit ben ik, omdat ik dan nog wel weken moe ben. Ik realiseer mij steeds meer dat ik voor mijn eigen belang moet opkomen en soms nee moet zeggen, zodat ik niet die grenzen overschrijd. Ik heb geleerd dat ik juist op die manier meer dingen kan doen!”
Marianne, 24 jaar, ziekte van Crohn

Assertiviteit betekent dat je opkomt voor je eigen belang en behoeften zonder een ander te kwetsen. Als je te weinig opkomt voor je eigen belangen dan komt dat vaak als passief over, je laat over je heen lopen of wordt ‘ondergesneeuwd’. Als je te veel of heftig opkomt voor je belang, vaak ten koste van de ander, dan wordt dat vaak gezien als agressief gedrag.

Misschien heb je door je aandoening wel minder energie, of kun je niet alles doen door een lichamelijke aandoening. Het is dan extra belangrijk om op te komen voor je eigen belang en gezondheid, hoe moeilijk dat soms ook is. Anders zit je later zelf met de gebakken peren en kun je door de vermoeidheid een tijdje nog minder doen. Hieronder staan een aantal tips om assertief te reageren en voor je eigen belang op te komen:

TIPS

  • Luister naar je lichaam en durf het bespreekbaar te maken. Bijvoorbeeld ‘ik voel mij erg onprettig bij dit gesprek’. Of ‘ik ben te moe om vanuit mee uit te gaan. ik hoop dat je dat begrijpt.’
  • Houd het bij jezelf. Geef je mening in de ik-vorm. Bijvoorbeeld ’ik voel of ik merk dat…….’
  • Wees duidelijk en zeg direct ‘nee’. Je kunt een reden geven, maar doe dat niet om jezelf te verdedigen. Je hebt recht om ‘nee’ te zeggen. Kijk op de site Leren.nl voor meer informatie over nee zeggen en hoe je dat moet doen. Ook staat er informatie bij het onderwerp Ken jezelf.
  • Spreek je gevoelens uit. Gevoelens onder woorden brengen is heel lastig, maar het kan helpen mensen jou te begrijpen.
  • Spreek wensen uit. Vaak doen we dit in de vorm van een vraag. Het antwoord is dan vaak niet bevredigend. Vertel dus duidelijk wat je wensen zijn.
  • Spreek irritaties uit. Als je irritaties niet uitspreekt, kunnen ze gaan opstapelen in je hoofd, waardoor je je niet prettig zal voelen en misschien de bom een keer barst. Spreek ze uit, omdat een ander soms niks kan door hebben. Erken je eigen aandeel en maak dit bespreekbaar.
  • Realiseer dat je altijd op een situatie mag terug komen. Dus ben je niet assertief geweest, bedenk dan hoe je je voelt en spreek het alsnog uit.
  • Stel die vraag! Je hebt het recht om vragen te stellen.
  • Respecteer jezelf! Wees niet alleen bezig met de zorg voor anderen, zorg ook goed voor jezelf.

Bron: Assertief.nl

Omgaan met weerstand

Weerstand ontstaat wanneer je iets is aangedaan en je het er niet bij wilt laten zitten. Het voelt oneerlijk en je wilt er iets tegen doen. Het hebben van een aandoening of verandering kan bijvoorbeeld weerstand oproepen bij jezelf. Bedenk dan waar het bezwaar precies ligt en bedenk hoe je dat bezwaar kunt wegnemen. Als het bezwaar niet valt weg te nemen, bijvoorbeeld bij een chronische aandoening, kijk dan eens bij Zelfbeeld voor tips over positief over jezelf denken en problemen aanpakken.

Conflict hanteren

Een conflict of ruzie is een situatie waarin twee of meer mensen tegengestelde opvattingen of wensen hebben. Je hebt dus een meningsverschil.

Je kunt op vijf manieren met een conflict omgaan. Het verschil tussen deze vijf manieren hangt samen met waar het conflict over gaat en hoe je relatie is met diegene met wie je het conflict hebt:

  1. Aanpassen: Als je relatie met de ander belangrijker voor je is dan de inhoud van de ruzie, dan zal je je vaak aanpassen.
  2. Vermijden: Zijn het conflict en de relatie met de ander niet zo belangrijk, dan zal je de confrontatie vaker vermijden.
  3. Vechten: Is de relatie met de ander niet zo belangrijk voor je maar het onderwerp van de ruzie wel, dan ben je geneigd om (verbaal!) te vechten.
  4. Samenwerken: Zijn zowel de relatie als de inhoud van het conflict erg belangrijk dan resulteert dit of in samenwerken of in onderhandelen
  5. Onderhandelen: zie samenwerken.

Kijk voor de informatie op de sites Leren.nl en Carrieretijger.